Hoogbegaafdheid. Wat betekent dat? En hoe manifesteert zich dat op het werk?


Hoogbegaafdheid een definitie

Een hoogbegaafde is een nieuwsgierig, sensitief en emotioneel mens. Hij of zij is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Verder is hij of zij autonoom, gedreven van aard en intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.

Er zijn ook veel verschillende lijsten die de kenmerken van Hoogbegaafdheid opsommen. Ik heb geopteerd om deze uit empirisch onderzoek van experten (Psychologen, Loopbaanbegeleiders…) uit Nederland te nemen..

Innerlijke kenmerken:

o    hoog sensitieve rijkgeschakeerde emotionele binnenwereld (voelen)

o    hoog intelligent (denken)

o    zéér autonoom (zijn)

Wisselwerking met de buitenwereld:

o    hoog sensitief (waarnemen)

o    gedreven en nieuwsgierig (willen)

o    scheppingsgericht (doen)

Samenspel met de maatschappij:

o    intens

o    complex

o    snel

o    inventief

Hierbij mijn favoriete quote door Albert Einstein: 



Hoogbegaafdheid wordt vaak gelijkgesteld aan een hoog IQ, terwijl een hoog IQ geen garantie is voor uitzonderlijke prestaties. Naast een hoge intelligentie, zijn ook creativiteit en doorzettingsvermogen (motivatie) nodig om ergens in uit te kunnen blinken. Hoogbegaafdheid hangt ook samen met een verhoogde responsiviteit van het centrale zenuwstel op stimuli (‘overprikkelbaarheid’). Sommige experten stellen ook dat hoogbegaafden een hoge drang tot zelfactualisatie hebben.

Hoogbegaafden blinken vaak uit binnen hun terrein van begaafdheid. Ze verrichten taken vaak sneller en/of voeren taken beter uit dan hun collega’s.

Hoogbegaafden zien zichzelf doorgaans niet als 'anders dan de rest' en begrijpen daardoor mogelijk niet waarom anderen hen soms wel als anders beschouwen. De mens is een kuddedier, dus die wil erbij horen. Maar sommige hoogbegaafden hebben het gevoel aan de 'rand' van de groep te zitten en dat is voor hen geen positieve beleving. Zij zullen daarom soms proberen de situatie te veranderen door zichzelf te conformeren aan de groep of kunnen ook proberen de groep in hun richting te veranderen. Anderen kiezen er voor om geheel zelfstandig hun eigen weg te gaan en nog anderen of proberen een nieuwe groep te vinden die beter bij hen past.

Het typische gedrag dat hoogbegaafden kunnen vertonen, kan verward worden met gedragskenmerken die typisch bij autisme en AD(H)D behoren. De originele manier van denken, afwijkende en intense interesses en gevoeligheid voor zintuiglijke indrukken (hoog sensitiviteit) vertonen overeenkomsten met kenmerken van een vorm van autisme. Storend gedrag/clownesk gedrag, afwezigheid (in gedachten verzonken), het gevoel anders te zijn en aandachtsproblemen zijn ook kenmerken van AD(H)D. Misdiagnose van hoogbegaafdheid is hierdoor mogelijk. Hoogbegaafdheid komt bij ongeveer 2% van de bevolking voor.

Op het werk

Hoogbegaafde werknemers kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een bedrijf. Toch zit naar schatting slechts een derde van de hoogbegaafden op een passende werkplek. Dat komt vaak omdat de werkomgeving in dit geval geen oog en waardering heeft voor hun talenten. Hoogbegaafde werknemers in hun kracht zijn originele, creatieve, vitale, gedreven en constructieve medewerkers. Zij zijn van grote waarde voor hun werk en voor de samenleving. Ze kunnen een geweldige impuls geven aan organisatievernieuwing en -ontwikkeling.

Helaas slagen niet alle hoogbegaafden slagen er in hun talenten te benutten. Ze raken uit balans en roepen in hun werkomgeving het beeld op van ongeleide projectielen en 'lastige wijsneuzen'. Hun talenten worden onvoldoende of zelfs helemaal niet erkend, waardoor ze kunnen disfunctioneren en soms overspannen raken. Er kunnen conflicten ontstaan, omdat de werknemer zelf, maar ook de leidinggevenden en collega's, niet herkennen wat er aan de hand is. Voor werknemers en leidinggevenden is het dan ook van belang om in gesprek te gaan over de voorwaarden waaronder een hoogbegaafde zijn talenten op het werk het beste kan inzetten.

Wist u dat bij een bevraging bij meer dan 200 hoogbegaafde volwassenen, 2 op de 3 hoogbegaafden aangeven hun potentieel niet ten volle te benutten? Wist u dat tijdens diezelfde bevraging meer dan de helft aangeeft te weinig uitdaging te hebben op de werkvloer?  

Zowel presteerders als onderpresteerders ondervinden vaak moeilijkheden in de sociale omgang met collega’s. Hoogbegaafden analyseren vaak sneller en denken daardoor gemakkelijk 5 stappen vooruit, waardoor de omgeving hun redenering niet begrijpt. Dit verschil zorgt voor een permanente bron van ergernissen en misverstanden.

De werktijd vult een belangrijk gedeelte van de dag en is bij uitstek een plek waar veel contact met anderen wordt gelegd. Voor vele hoogbegaafden is de werkplek een bron van ergernis. 

Voel jij je aangesproken, blijf dan niet bij de pakken zitten, ga op zoek, ontdek en verander jouw situatie. Een loopbaanbegeleider kan je hierbij zeker ondersteunen.

Contacteer ons gerust vrijblijvend voor een gratis kennismakingsgesprek.

Nieuwsgierig? Doe dan de gratis online test via onderstaande link


De meest gekende organisatie voor hoogbegaafden is Mensa. Bezoek hun site via onderstaande link.


Inschrijven voor de officiële test kan ook via 


Boeiend boek:

Meer dan intelligent. De vele gezichten van Hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen, Kathleen Venderick.

Bronnen: Mensa, Extensa, Wikepedia

Meest Recente Posts

Ontvang als eerste ons laatste nieuws per mail

In de kijker

Contacteer ons 

Met veel plezier beantwoorden wij al jouw vragen. Een afspraak maken? Verkennen wat mogelijk is?

Maak nu een afspraak